HÌNH BÓNG MỘT MÙA XUÂN ĐÃ MẤT

Tết Sài Gòn 1975,          Tết Cali  2011...

  Những bức hình TẾT đầu năm 1975 của gia đình tôi vào dạo những ngày còn ở Sài Gòn, Việt Nam, đã ghi đậm trong tôi; mặc dù gần đủ bốn thập niên vừa sắp đi qua, tôi vẫn yêu quí nó như một di-sản còn lại độc nhất của một đời người, sau những trận tàn phá, huỷ hoại của chiến tranh, của lòng người và cộng với cả cái rất ư vô tình của dòng thời gian.

 Cái Tết đoàn tụ gia-đình sau cùng ấy của bẩy anh chi em chúng tôi, ở vào một thời mà chúng tôi hãy còn cùng chung nhau dưới một mái ấm, và hãy còn quây quần bên cạnh Ba Mẹ đế được những che chở yêu thương .

  Tết Viêt Nam vẫn thường là những ngày gia đình xum họp, ngày mà từ nơi thành thi đến chốn thôn quê, từ người giầu có cho đến kẻ nghèo nàn, đều ngưng bàn tay làm lụng để đón mùa xuân mới.

  Ngoài trời thì chim chóc đua nhau ca hát líu lo, cành tươi vui nở mầm, hoa chớm nụ, cây hoá thân nhờ nhựa mới thay màu, lá nghiêng đầu mỉm cười chào gió sớm, bé hân hoan chờ đợi món quà đầu năm.

  Còn ở trong lòng người thì như rộn rã đón chờ một điều gì thật kỳ bí đang ôm ấp trong khung trời sam sám, se se lạnh, trong cái nắng sớm, chớm hanh hanh .

  Đó cũng là lúc mà tôi có thể nghe nói đến suốt cả ngày người ta bảo nhau rằng "Đá thằng bần ra cửa, bồng ông phúc vào nhà”, năm mới ai cũng cầu sự khấm khá, phát tài, sung túc, ai cũng chờ một đổi thay tốt đẹp cho thêm vui cuộc đời.

   Để rồi, cái mong mỏi từ tận thời xa xưa nào đó, nay trở thành một thói quen, một thông lệ không thể bỏ qua vào mỗi độ Tết Âm-lịch ở trong khắp chốn dân gian; cho đến gia đình tôi hàng năm vẫn theo cái tục, cái lệ, lễ-tết ấy, cũng chuấn bị, sửa soạn đón Tết rộn ràng từ gần cả chục ngày trước đấy.

  Bánh chưng là một thứ không thể thiếu vào dip Tết. Từ bao năm nay, ba tôi đã "nhuyễn" cái công việc gói bánh chưng này. Cho đến cả cái khuôn bánh chưng Ba cũng tự tay chế biến ra chỉ để dành cho cái nhiệm vụ nổi tiếng đặc biệt này của ba, cho đến bà con và lối xóm đã thường có người " đặt cọc" trước "Ông gói bánh xong nhớ cho con mượn cái khuôn nhá". Có khi ba bật cười bảo với cả nhà "Có thể cho thuê nó cũng được đấy nhỉ  "

  Đùa cho vui nhà, chứ mẹ tôi vẫn thường gọi ba là cái ông “ăn cơm nhà, vác ngà voi hàng Tổng" vì giúp đỡ láng giềng là một trong những việc làm đương nhiên như những lúc "tối lửa tắt đèn"; Nó nằm trong cái danh sách dài thòng không có đoạn kết của một người hưu tri'.  Ba tôi lúc nào cũng giữ cái phong độ, cái khuôn mẫu một đời sống thật ôn hoà bình dị, cho nên ai cũng quí mến ba tôi là vì vậy .

 Tết mà thiếu những điều cấm kỵ thì không thành ra Tết. Cho nên từ sau cái ngày ông táo đi về trời, ba tôi bắt đầu việc căn dăn cả nhà nhiều lần để mà chuẩn bị.

  Ba nhắc nhở đi lại, tới lui với mẹ tôi là phải nấu các món ăn chay đế cả nhà cùng ăn vào những ngày tết.

  “Muốn có một năm may mắn, ta nên phải bắt đầu bằng sự rộng lượng phóng sanh cho loài vật, tha cho chúng nó sống thêm được ít ngày nữa, cho nên trong ngày vui đầu năm, trong nhà tuyệt đối cấm mọi sát sanh, và ta không nên ăn thịt ăn cá bà ạ ".

   Và rồi lại "Nhớ nhé, ăn chay trong ba ngày đầu năm là rất tốt cho cả nhà đấy, đừng quên".

  Mặc dù là sau đấy, như chúng tôi đều rồi cùng đã biết, chỉ vừa vào giữa lúc cái bữa ăn tối thật rất ư thanh tịnh ấy, ông anh của tôi sẽ xách về một con gà quay thơm phức hay một hộp thịt heo quay vàng ươm bóng bảy, anh sẽ hỏi ba tôi " Phật đã đi ngủ chưa hả ba?”

  Ba tôi sẽ tủm tỉm cười, đi lấy một ly rượu vang cầm trong tay mà trả lời anh “Phật bận rộn suốt ngày ban phát cho mọi người điều may mắn chắc là rất mệt mỏi, Phật chắc đã đi ngủ sớm rồi, ta cứ việc phá chay ăn mặn không sao cả".

Mẹ tôi cũng sẽ bật cười bảo "Rõ là cái ông này "Ba Phải" !  Ý trách ba là người cứ tự dưng đương nhiên, không ai bắt buộc, mà phải ban hành ra một cái luật cho cả nhà theo và rồi thì lại chính ba là người chẳng bao giờ đi theo cái luật đó của mình .

  Vâng! đó đúng là ba của chúng tôi, người độ lượng khoan dung và rất thông cảm bọn trẻ, ba tôi biết thật rõ rằng lũ con của ba sẽ chỉ hưởng thụ biết bao nhiêu những niềm vui mà ba có thể ban phát ra được .

  Và lại cũng theo một cái lệ ấy, mẹ tôi sẽ phải sẵn sàng nhiều thức ăn ngon để khỏi nấu nướng trong ba ngày tết, và cũng lại nữa, ba sẽ không cho quét đi những xác pháo rải rác ở trong nhà, vì như thế là quét đi những điều may mắn.

  Cái dạo ấy, ba mẹ tôi chăn lũ con gái ở tuổi mới lớn thì y như là chăn đàn gà con trong cánh rừng đầy thú hoang đe doạ. Bạn bè quen biết đều phải đến tận nhà chơi, chứ cấm ngặt những vụ chuyện trò ở nơi ngoài đường ngoài phố.

  Nhà là nơi tụ họp bạn bè thì thật rất khó cho mấy chị em gái chúng tôi giữ được cái điều luật này. Lại còn việc ăn bánh chưng, bánh tét chay suốt cả ngày thì thật là eo ơi, nó vô cùng chán ngán. Thế cho nên, hễ vừa khi mà ba tôi bận rộn đi đâu chúc tết họ hàng hay lối xóm, thì y như rằng chúng tôi cứ việc tha hồ quét dọn hoặc cứ việc nấu nướng, đánh chén ngon lành no nê. Vì thường thì như ai cũng đều biết là sau khi ra cái luật cái lệ xong rồi, thì ba tôi sẽ chả cần để ý gì đến việc thi hành nó ra làm sao nữa cả, nhất là nếu nó lại có cái yếu điểm làm kém đi phần nào cái vui vô hại cho mọi người .

  Nói thì vậy chứ mẹ và chúng tôi vẫn luôn luôn giữ lại những "Điều cần phải giữ", chẳng hạn như là những gói lì xì màu đỏ sắp sẵn bên trong cái áo vét màu đen rất quen thuộc của ba, hay ở túi ngực cái áo sơ mi trắng phau đã được là ủi kỹ càng bởi đám chị em chúng tôi.

  Những gói đo đỏ này là cái món mà lũ con nít hàng xóm thích nhất, chúng chờ đợi ngắm nghé mỗi khi ba mẹ tôi bước chân vào cửa nhà chúng; mà như thường lệ là chẳng ai phải cần gõ cửa nhà ai ngày hôm đó cả, vì cái cửa nhà nào cũng đều đang sẵn mở toang. Rồi thì ba tôi cứ việc hô thật to “Chúc Mừng Năm Mới”, thì là tự động chủ nhân sẽ chạy ra, hớn hở đáp lại bằng một câu y như vậy để chào khách . Sau khi chúc tụng người lớn xong suôi rồi thì ba tôi sẽ nhìn quanh, hễ trông thấy đứa nào thì Ba tôi sẽ gọi nó lại gần và nói, “Mừng tuổi cháu, sang năm sớm, học hành giỏi dang hơn năm cũ nhá".

  Nhìn chúng, tôi lại không khỏi nhớ lại những ngày còn bé của mình, những ngày mà tôi hồn nhiên, tin ngay những điều dặn dò của ba tôi, là đầu năm là ngày ba tôi cho chúng tôi một dịp được bắt đầu mọi sự, cơ hội tốt cho chúng tôi được môt lần nữa phải khởi sự ngoan ngoãn với ba me, hoà thuận với anh chị em, và chăm chỉ học hành. Làm được như thế trong ngày đầu năm thì chúng tôi sẽ được trọn một năm như vậy . Ba còn hứa sẽ xoá cho chúng tôi tất cả những lỗi lầm mà chúng tôi đã lỡ phạm phải vào trong năm cũ.

  Hân hoan về sự khoan hồng của ba, tôi cứ hết sức cố gắng làm sao cho bằng được những điều dặn dò ấy vào cái ngày đầu năm, nhất là tránh tối đa việc làm phiền lòng mẹ, vì thú thật thì không đứa nào lại muốn nghe mẹ tôi la mắng ròng rã suốt cả một năm .

  Còn cái lý thuyết "cơ hội làm lại từ đầu" thì cho đến hôm nay, tôi vẫn còn rất khâm phục ba tôi, vì nó đã giúp cho tôi có hy vọng về mọi cố gắng hướng về cái phương trời chân-thiện-mỹ của mình, những bài học về sự uyển chuyển linh động, và hạt giống bao dung, lòng tha thứ cũng được gieo trồng, nảy mầm từ những ngày thật xa xưa đó.

*

   Thông thường thì vào đêm ba mươi, lúc khoảng nửa đêm, ba tôi một mình đi ra chùa, ngôi chùa nhỏ ở trong phường khóm mà ba tôi đã phụ giúp thành hình từ lúc ban đầu, ba sẽ đem về một cành lộc lá xanh, mà có thế ba tôi đã hái ở ngay trước sân nhà, đặt vào bình bông trên bàn Phật. Làm như vậy, ba tin rằng đã mang điều may mắn từ thiên nhiên cây cỏ ngoài trời đúng vào giờ phút thiêng liêng về, vào lúc xông nhà.

  Xông nhà là người đầu tiên đạp đất nhà mình trong năm mới, ba mẹ tôi rất tin tưởng vào cái vía nặng nhẹ của cái người này vì nó sẽ đem sự yên ổn khấm khá hay phiền phức rủi ro cho gia chủ trong cả một năm, có nhiều nhà khác, họ đã chọn trước ai là người có vinh dự đó và mở hàng bằng một gói lì xì đầu tiên dày cộm cho người này .

  Ba tôi không ngại ngần gì mà tự động làm cái việc đạp đất xông nhà lấy một mình của ba, vả lại, mẹ và chúng tôi đều đồng ý từ rất lâu rồi, rằng ba là người luôn luôn đem mọi điều may mắn đến cho gia đình.

    Giờ giao thừa, pháo nổ rền vang, hương trầm phảng phất, tôi cố mở mắt chống lại cơn buồn ngủ; vâng, tôi muốn ghi dấu cái nhẹ bước chuyển mình của đất của trời vào giây phút thiêng liêng đầu năm huyền diệu ấy . 

   Sáng mồng một- ngày đầu năm,

  Ngoài đường, xác pháo bay là đà, cuộn mình trong từng cơn gió sớm đầu xuân; mùi pháo đốt tan loãng, toả trong không gian cái dìu dìu âm ấm của hương vị Tết. Nhà nhà, phố phố, vang vang những bản nhạc mừng xuân .

  Trong nhà, mọi thứ đã sẵn sàng để ba làm lễ  Phật. Ba tôi sẽ cảm tạ ơn lành đến cho gia đình tôi năm đã qua, và cầu xin cho được một năm mới an khang sức khoẻ. Ba tôi khấn rất rõ ràng minh bạch, và cầu xin, không chỉ cho con cháu trong nhà mà còn cho muôn người, muôn loài. Cho những người đang sống, cho những người đã khuất, cho thế giới hoà bình, cho chúng sanh an ổn .

  Trên bàn Phật, mâm ngũ quả tượng trưng cho sự sung túc đầy đủ và những ly nước mưa trên bàn thờ tổ tiên là một món luôn luôn phải có. Nước mưa, nước từ trên trời xuống, mà ba tôi đã bỏ công ra hứng nó vào những ngày mưa xối xả tầm tã, và lưu trữ như một bảo vật thiêng liêng của riêng ba, chỉ để dùng vào những ngay lễ Tết, giỗ chạp mà thôi.

  Ba tôi muốn chân thành hiến dâng sự tinh khiết đến với cùng trời đất .

  Bằng vào cái cách cẩn trọng ấy ở nơi ba, tôi hiểu ra sự thuần phục cần có giữa người với thiên nhiên, cái guồng máy bí mật đang điều hoà sự sống, đang ngự trị đâu đó mãi tận xa tít, ở trên những tầng trời .

  Lắng tai nghe ba tôi khấn nguyện, tụng kinh mà mắt tôi cũng còn cứ ngắm hoài mãi không chán mắt, những bông sen mà cánh hồng bên ngoài đã được uốn cong, để lộ ra sợi óng mượt của những cái nhuỵ vàng, mang một mùi thơm đặc biệt, nó gợi cho tôi một xúc cảm thật lạ lùng bí ấn.

  Hình dung như những nàng tiên bé síu đang dang tay nhảy múa quanh cái đài sen xanh mướt, trên mặt đài, ló đầu ra, vài cái núm, đậm màu tim tím của những hột sen,vỏ nó thật là mềm mại, chúm chím, khêu gợi sự tò mò.

  Nếu mà như tôi lấy móng tay mình bấm vào, tách hạt nhân trắng nõn nà ra, là thấy ngay một cái mầm non xanh biếc, đang mỉm cười đợi chờ ai, mà dáng vẻ trông thì thật vô cùng kín đáo dịu dàng và vô tội. Nhưng chớ ai, nhớ đừng vội vã ăn cái hột sen còn nguyên cả mầm non ấy, cái vị đăng đắng của nó sẽ làm cho bạn tan biến đi ngay liền, cái cơn mộng ảo hão-huyền, phù-du trần thế .

    Rồi thì đến ngày mùng hai Tết, khách viếng thăm cũng rồi đã vợi, chị em tôi chiếm lấy cái phòng khách ngồi cắn hạt dưa thi, xem đứa nào cắn nhanh nhất; không biết ai lại nói chuyện những anh Tầu Chợ lớn cắn hạt dưa bằng miệng rất thần sầu, thổi phù phù, vó chất đống chất đầy.

    Chúng tôi bèn nói vào thêm thắt, cười ầm ĩ với nhau; Nam, cậu em trai mà tôi vẫn thường gọi hắn là "ông cụ non", vừa đi đâu về, thò đầu vào cửa, mặt nhăn nhó "Khiếp, sao mà cười to dữ vậy, nghe từ mãi tận đầu đường"

   Ba tôi thêm "Là con gái, chỉ nên cười tủm tỉm, chúm chím, người ta gọi là cười mím chi, cười lấy lệ, chứ ai lại như chúng mày …chán quá!"

   Mẹ không để lỡ cơ hội "vô duyên chưa nói đã cười, ế chỏng! ”

Thế là đề tài được dịp chuyển sang "những kiểu cười" như là cười hô hố, hi hí, ha hả ... cười tít, cười nụ, cười duyên, cười tủm tỉm, cười xoà, cười khanh khách...vv và vv...

  Không ai ngăn được cái vui nhộn, máu tiếu lâm của đám chị em tôi cả, vì chúng tôi còn bận mải mê hưởng cho trọn vẹn những ngày tháng rất vô tư, không ràng không buộc ấy .

  Ngày mùng ba Tết, nó vẫn thường là ngày mà họ hàng tụ lại ăn uống ở nhà tôi, và dĩ nhiên cờ bạc là một dịp không thể bỏ qua.

  Đám con nít thì chơi bầu, cua, cá, cọp, tiếng lúc lắc, tiếng cãi nhau chí choé ồn ào như cái chợ trong gian nhà bếp.

  Ở bên ngoài thì là đám chơi Tam Cúc của các bà các cô, cứ độ vài phút thì lại có tiếng "kết ! kết !...tao kết cho mày chết nhé!". Rồi lại " Tốt đỏ đè tốt đen rồi đây nhá ha…ha!" Hoặc " Có ai biết kết tốt đen thì được mấy cây không chư' tôi thì quên béng đi mất rồi!". Những con bài kết vật trên cái chiếu hoa, trên cái sàn gạch đã được đánh bóng lưỡng, người ngồi thành một vòng tròn chung quanh đấy. Tiếng bàn bạc mấy cây thua được, đúng sai, tiếng "chồng tiền cho tớ đây, lè lẹ đi", những cơn cười không ngớt để chọc phá nhau, những âu lo phiền muộn thường ngày, bỗng dưng không cánh mà bay đi đâu mất biệt.

  Đám đàn ông con trai thì chiếm cứ ngay cái phòng khách để đánh bài. Ông nào ông ấy mặt mày đăm chiêu suy nghĩ, cân nhắc quân bài trên tay họ.

  Riêng có ba tôi, thì chỉ chắp tay đằng sau lưng, đi vòng ngoài theo dõi những cây bài của họ một cách rất chăm chú chứ nhất quyết không ngồi vào chơi  dù chỉ một ván bài.

  Nguyên nhân là đã một lần ba tôi thề không đánh bài nữa, vào lúc còn rất trẻ chỉ độ hai mươi tuổi, khi Ba mới đi vào quân đội .

  Rồi ba tôi kể rằng, có một lần khi mà ba đã thua sạch sẽ, nợ tứ tung, không có tiền gởi về nhà cho gia đình túng bấn, thì lại may mắn sao, ván bài chót ba lại thắng lớn, tưởng chừng như sắp sửa thoát khỏi cơn nguy khốn . Nhưng rủi ro, gặp phải ngay ông ăn quịt chuyên môn, ông giơ lên tờ giấy 100 đồng như thường lệ " anh em trông đây" .

   Gặp vào bước đường cùng, hỡi ơi là thê thảm! Ba uất ức giận dữ, ném hết quân bài trên tay vào mặt lão và thề trước mặt mọi người là từ nay trở đi ba sẽ tuyệt không cờ bạc nữa .

  Cứ mỗi khi nghe ba tôi nhắc đến kinh nghiệm của ba về cờ bạc, tôi lại hình dung ra cái hoàn cảnh hãi hùng của một người lỡ chân sa vào đam mê ấy, và lại nhớ đến câu " Cờ bạc là bác thằng bần, cửa nhà bán hết cho chân vào cùm ".

  Tuy là không chơi cờ bạc nữa, nhưng ba tôi vẫn đế mặc cho mọi người khác chơi vào dịp Tết. Còn nữa, ba tôi luôn luôn có một cách giải tán hữu hiệu cái bàn cờ bạc của  đám đàn ông. Nhất nữa là Ba giải tán họ rất ư là đúng giờ, một khi mà không ai buồn nghĩ gì đến việc đứng dậy cả, cứ mê man dán mắt vào những quân bài của mình suốt cả ngày trời, mặc kệ tảng lờ quên luôn đến cái công việc nó đang đợi chờ ở nơi làm việc. Thời điểm đó, trong họ hàng anh em, thì chỉ có ba tôi là đã về hưu, ngoài ra thì ai nấy cũng hãy còn đang làm việc cả.

 Ba tôi vốn vẫn là mẫu người chừng mực, Ba rất là ghét cái tính bê trễ, cho nên sau khi mà đã nhắc một đôi lần mà không thấy ai nhúc nhích là ba tôi bèn đi lấy ngay cái đồng hồ báo thức đặt trên cái tủ chè, cạnh bàn đánh bạc ấy của các ông, và ba tôi giao hẹn, là khi mà cái chuông báo thức nó reng là các ông phải đứng dậy hết. Lý do, là vì bữa ăn Tân Niên đã được sắp sẵn đợi chờ, y như Ba đã nháy mắt với me tôi để chuẩn bị ngay từ lúc trước đó.

 Và như vậy, chúng tôi đã kết thúc ba ngày mừng xuân năm mới, bằng một bữa tiệc Tân Niên thật là đông vui, đậm đà, thoải mái .

**

  Lệ thường mọi năm vẫn là như vậy, nhưng năm nay 1975, gia đình chúng tôi có thêm một món quà thật đặc biệt mừng xuân, đó là sự có mặt của cậu em trai du học về từ Mỹ .

  Nam là con thứ tư của ba mẹ, em trai kế liền với tôi, tính Nam rất cởi mở sốt sắng giúp người .

  Không ai quên được cái lần Nam về thăm nhà dạo trước, chả biết sao mà mưa lụt tràn ngập cả thành phố Saigòn, các ống cống ngẹt vì ứ đọng, nước trôi nổi mênh mông . Cả xóm đang tụ nhau bàn tính trước cái ống cống đen ngòm, thì thấy Nam sắn tay áo sơ mi lên tận nách rồi mạnh dạn thò tay vào miệng cống lôi hết những rác rưởi bên trong ra . Nam đã giải quyết được cái nạn cống tắc nghẽn, và thoát được nước đi cho cả xóm nhờ .

 Nhìn dòng nước rút đi, chảy trôi qua cái ống cống, mọi người thở phào nhẹ nhõm . Tôi nghe tiếng ai đó "Dân du học chịu chơi, dám săn tay áo mà vào cái cống bẩn thỉu" , đám con nit vỗ tay reo mừng, ba mẹ tôi quay mình đi trở vào nhà, nhìn nhau mãn nguyện. Trong hai người con trai của ba mẹ, nếu anh ba là niềm vui của Mẹ thì Nam lại là niềm vui của Ba. Ba tôi đã tỏ ra rất hài lòng về kết quả sự chăm bón đám con bẩy đứa của Ba, và Nam đã đứng ở trên hàng đầu cái danh sách ấy. Chị em gái chúng tôi cũng đều biết điều đó cả, nhưng chẳng hề bao giờ mà ganh tị với hai cái ông này, vì sự thật thì họ cũng là niềm hãnh diện của mấy chị em tôi nữa .

  Cái độc đáo nhất mà tôi mê thích từ ở nhiều món quà mà Nam đã mang về, đó là một cái máy chụp hình kèm theo với rất nhiều cuộn phim màu mới lạ. Đúng vào thời kỳ chuyển tiếp giữa phim ảnh trắng đen và phim màu, lần đầu tiên trong đời, được trông thấy những tấm hình màu, ôi sao mà nó đẹp ơi là đẹp. Tôi thật hãnh diện ngắm cậu em trông rất ư là "Mỹ" và thật bảnh bao của tôi, và nhất nhất là, hắn lại còn làm chú "phó nhòm" của gia đình tôi ngày hôm nay nữa.

  Sau khi chúc mừng đầu năm Ba Mẹ, anh chị em chúng tôi lần lượt chúc tết lẫn nhau, phong bì đỏ và những lời chân thành trao đổi.

  Mục sau cùng là những bức ảnh của tất cả gia đình .

  Tôi đưa mắt nhìn quanh, năm mới, ai trong nhà cũng đều đã có những tin vui của họ,  chị Hai lớn của tôi đang tươi cười với bé ẵm trên tay, anh Ba cũng có người vợ mới đứng ở ngay bên cạnh, còn Nam thì đã hẹn rằng sẽ giới thiệu cô bạn gái xinh đẹp khi nàng tốt nghiệp xong xuôi và trở về Việt Nam vào một ngày sẽ không xa lắm .

     Tôi tự hỏi mình, liệu chuyện gì sẽ đến cho tôi vào cái năm sắp đến ?

***

  Cái câu hỏi vô tình ấy đã được một trả lời sớm đến với tôi vào Tháng-Tư-Đen của năm 1975 - Ngày miền Nam sụp đổ - Ngày tang thương dâu bể, và muôn vạn người tan tác biển đông .

   Ngay trước mặt tôi, thành phố Saigòn đã biến thành biển lửa, hàng vạn người điên cuồng xô đẩy nhau, kinh hoàng thất đảm như bị cuốn xoáy trong cơn bão lốc hãi hùng tuyệt vọng, cùng đường.

  Trong cơn mê hoảng, Nam đã bỏ cả gia đình mà bay vội vàng trở về bên Mỹ, và kể từ ngày đó, buồn làm sao, cái tên "America" đã trở thành tên "quốc cấm", và chúng tôi cứ phải thì thào vào tai nhau mỗi lần nhắc đến tên Nam, liếc mắt nhìn quanh xem có ai nghe thấy .

  Lần đầu tiên trong đời, tôi trông thấy ba tôi khóc trước mặt chúng tôi, ba tôi bảo rằng để được sự yên ổn, không hệ luỵ đến cho những ai còn ở lại trong nhà, Ba đã phải báo cáo với nhà nước là Nam đã chết vào cái lúc chiến tranh chạy loạn.

  Để rồi đến một buổi trời âm u ảm đạm, Ba gọi tất cả chúng tôi ngồi quanh Ba như là một phiên toà . Ba tôi nói rằng đêm hôm trước ba tôi nằm mơ thấy một ông cụ già tóc bạc phơ và râu thật rất là dài . Cầm cuốn sổ trên tay mà chất vấn ba tôi là tại sao Ba khai báo rằng con Ba đã chết mà ông không thấy tên nó trong cuốn sổ cầm ở trên tay. Ba tôi nói là ba tôi đã vô cùng bối rối và thật là áy náy vì không biết trả lời ra sao , Ba cũng nói ông trông vẻ dường như là ông Tổ nào đó của dòng họ nhà mình thì phải .

  Rồi từ cái ngày đó về sau, ba tôi đã lẳng lặng dời tên Nam từ trong cái danh sách khai báo người đã chết trong hộ khấu của gia đình mà vào danh sách của người con mất tích; lòng tôi cũng đã dâng nên một niềm an ủi là em trai tôi vẫn còn ở đâu đó ,và gia đình tôi vẫn còn nguyên vẹn, nguyên vẹn như tất cả chúng tôi vẫn ở trong những tấm hình của cái Tết năm nào ngày cũ.

  Rồi chỉ độ vài năm sau đó thì, tôi có thể nói rằng là mấy chị em gái chúng tôi đã, lần lượt, từng cặp một, âm thầm ra đi, bước chân rời xa khỏi bức hình gia đình đoàn tụ ấy. 

  Năm 1978, Sáu, cô em gái sau khi lập gia đình, đã trốn thoát khỏi Sài Gòn với con gái vừa mới sanh độ vài tháng trên tay. Sáu vượt biên với chồng và cô em gái út của tôi, bé Tâm lúc đó còn là vị thành niên, xinh như một đoá lan rừng miền sơn cước .

    Rồi vào năm 1980, tôi và một cô em kế út, Bảy, chúng tôi đã cùng nhau rời cái bức hình thân yêu nọ bằng một chuyến vượt biên trên chiếc thuyền đánh cá chỉ có khoảng hai mươi lăm hoặc ba mươi feet bề dài .

  Thật may mắn cho chúng tôi là đã được một tàu dầu chuyển đến hòn đảo nhỏ ở Mã Lai và sau đó chúng tôi đã xum họp với gia đình Nam ở Cali năm 1981.

   Ngày tôi ra đi từ biệt quê hương, xa cha mẹ, lòng tự hỏi biết có còn được dịp quay trở về đoàn tụ nữa hay không, và đồng thời, trong dạ thật xót xa, bởi cũng cùng vào lúc đó, thì Ba Mẹ tôi vẫn đang đợi chờ trông ngóng ngày hội ngộ với người con trai yêu dấu, vì anh Ba tôi vẫn hãy còn ở trong trại tù cải-tạo chưa về.

****

   Bây giờ đã là Tết Cali năm 2010,

   Đại gia-đình chúng tôi lại sửa soạn đón mừng một năm mới nữa ở nơi xứ người, xa quê; rồi cũng giống y như những năm xưa ấy, cùng nhau đứng sau lưng Mẹ, tất cả anh chị em chúng tôi lại chụp một tấm hình kỷ niệm đầu năm .

  Tôi đưa mắt nhìn quanh, qua những tháng năm dài, biết bao nhiêu là thay đổi.

  Giờ Mẹ đã gần trăm tuổi và chúng tôi thì đều đã có cặp có đôi, bẩy đứa con của Ba Mẹ năm xưa, nay đã trở nên thành bẩy gia-đình đầm ấm êm đềm .

  Còn quay trở về hình dung những khuôn mặt ở trong tấm hình xưa, mà rồi may mắn sao, dù ở mãi tận xứ người, nhưng lần lần lượt lượt, Mẹ và chúng tôi,  ai cũng đều rồi xum họp như đã cùng đi vào trong cái bức ảnh ngày-xưa-đoàn-tụ ấy, duy chỉ có ba tôi là ra đi biền biệt mà thôi. 

  Ba đã mất một năm sau khi tôi đến Mỹ, toại nguyện như mơ ước của Ba là được nằm ngủ yên trong lòng đất quê-hương .

  Nhìn lại tấm hình của những ngày đông đủ cũ, mùa Xuân gia-đình đoàn-tụ cuối cùng năm ấy, tôi ngậm ngùi nhớ đến bóng ba tôi .

***JDA***

Copyright © 2010

All Rights Reserved

January 27, 2010